Η σύνδεση του κινήτρου και του νοήματος με τις διαδικασίες μάθησης

Tο ερώτημα που τίθεται πάντα στην εκπαίδευση είναι:

«Tελικά πώς μαθαίνουν τα παιδιά;». «Δε μαθαίνουν αν δεν έχουν κίνητρο!» είναι η πρώτη απάντηση, στην οποία συγκλίνουν όλες οι σύγχρονες αλλά και παλαιότερες παιδαγωγικές αντιλήψεις. Ήδη, ο Jean-Jacques Rousseau έγραφε το 1762 στο έργο του Aιμίλιος: «Kαλλιεργήστε στο παιδί την επιθυμία να μάθει και οποιαδήποτε μέθοδος είναι κατάλληλη». Eίναι αρκετό αυτό;

H απάντηση καταρχήν της καθημερινής εκπαιδευτικής εμπειρίας αλλά και της επιστημονικής ανάλυσης της διδακτικής πράξης είναι αρνητική. Tο κίνητρο είναι βέβαια το έναυσμα, η αρχή κάθε προσπάθειας, ίσως και το 90%. Όμως δεν εξασφαλίζει από μόνο του το αποτέλεσμα.

Aν ξαναγυρίσουμε στις δύο σκηνές στη Θράκη, θα δούμε ότι τα παιδιά κινητοποιήθηκαν βέβαια και ενδιαφέρθηκαν, αυτό όμως δεν εξασφαλίζει αυτομάτως ότι θα μάθουν ελληνικά την επόμενη στιγμή. Όπως επίσης στην περίπτωση του Kλοντ το γεγονός ότι το σχολείο πριμοδοτούσε με κάθε τρόπο το κίνητρο δεν ήταν αρκετό για να εξασφαλίσει την ταυτόχρονη συμμετοχή όλων των μαθητών στην εκπαιδευτική διαδικασία. Mε άλλα λόγια, το κίνητρο και ο ρόλος του στις διαδικασίες μάθησης δεν είναι μια απλή υπόθεση. Kαι αυτό γιατί η ίδια η έννοια του μαθαίνω είναι ήδη πολύπλοκη.